Deyimler ve Atasözleri Soruları

21 Etkinlik B: Atasözlerinin boş bırakılan sözcük- lerini sarmal bulmacaya yerleştire- lim. 1. Bir elinin de öbür elin görmesin. 17-91 2. Baca eğri de olsa da doğru çıkar. (10-14) 3. Damlaya göl olur. (15-21) 4. Sakla gelir zamani. (22-27) 5. Ava giden (28 - 34) 6. Taşıma suyu ile dön- mez. (35-42) 7. Bal tutan yalar. (43 - 51) 8. Fakirlik ayıp değil, ayip. (52-60) 9. Önce iğneyi kendine batır, sonra ele. (61-69) 10. El, elin eşeğini türkü ararmış. (70-79) ANALİZ YAYINLARI 57 50 52 19 53 48 70 69 77 4 68 155 72 1 6 67 45 56 N 157 73 79) 174 78 75 176 7 (58 43 64 42 59 60 Da SAS 167 162 52 Co Va 39 138 10 CO 36 V 76 a 20 35 4 5 27 (15 3 34 7 22 74 12 23 33 8. 13 24 32 12 257 10 31 17 20 30 27 29 28

İM VE ATASÖZÜ 2. TEST KAZANIM ODAKLI SORU a Deyimler Akılda kalmak II. Akil kâri olmamak III. Aklı başında olmamak IV. Aklı almamak V. Aklı çıkmak m Açıklamalar . Akıllı bir kimsenin yapacağı iş olmamak Kavrayamamak Unutulmamak İyi düşünebilir durumda olmamak “Akil" sözcüğüyle oluşan yukarıdaki deyimler açıklamalarıyla eşleştirildiğinde kaç numaralı deyim dışarıda kalır? A)! B) II C) III D) IV

değişik- için, hra- 11. I. O, buralara geleli kabak çiçeği gibi açıldı. II. Onun hangi okula yazılacağı konusu kabak tadı verdi. III. Artık kabuğuna çekilmiş, kimseyle görüşmüyor. IV. Sen kaçın kurasisin, seni kandırmak kolay mı? V. Üçüncü üniversiteyi okumayı kafasına koymuş. la- Yukarıdaki cümlelerin hangilerindeki deyimler, anlamca birbirine karşıttır? A) I ve IV B) I ve III C) Il ve IV D) III ve IV E) IV ve V

. 1. 3. Uç km . yü dir 1 3 yü yi 1 b: 2 1. Doğru sözlü olan kişi, bulunduğu yerden ayrılmaya hazır olmalıdır. Çünkü sevilmeyen, istenmeyen kişi olacak, orada barınamayacaktır. II. Bir sözün doğru olup olmadığı gelişinden, tutarlı olup olmamasından anlaşılır. R III. Yemin, yalan olduğu düşünülebilen sözün doğrulu- ğuna inandırmak içindir. Sözün doğruluğunda kuşku yoksa yemine gerek yoktur. IV. Doğru olan kişiyi herkes dost bilir. Herkes ona koşar. V. Dünyada doğru kimse kalmamıştır. Doğru sandığı- mız binde bir kişi de içinden eğridir; dıştan göründü- ğü gibi değildir. 3 a y s 5 a Numaralandırılmış cümleler bir atasözü ile ifade edildi- ğinde hangi atasözü hiçbir cümleyi karşılamaz? 5 A) Doğru söyleyenin bir ayağı üzengide gerek. u B) Doğru söz katarından belli olur. C) Doğru duvar yıkılmaz. Doğru söz yemin istemez. E) Doğruluk dost kapısı. ya

BUL 4. 1. Çok sinirlendiğinden olacak, ağzına geleni söylüyor, bir an bile susmuyordu. II. Onun ağzını aramak istedim ama adamın ağzından tek kelime çıkmadı. III. Adam, dilinin altındaki baklayı çıkardı, bundan sonrası artık bize kalmış. IV. Gizlice konuştuklarımızı ona anlattığımda ağzı bir karış açık kaldı. V. Öğrenciler ağız birliği etmişçesine aralarında anlaşıp aynı şeyleri söylüyorlardı. Numaralanmış cümlelerin hangisinde deyim açıklamasıyla birlikte verilmiştir? AL B) II. C) III. D) IV. E) V.

3. Her atasözü bir genel kural, bir düstur niteliğindedir. Bu kural ve düsturlar genel olarak aşağıdaki kavram bölükleri içinde bulunur. Başka bir deyişle atasözleri, kavram bakımından birkaç çeşittir: 1. Sosyal olayların nasıl olageldiklerini gözlem veya de- neyimlere bağlı olarak ve yansızca bildiren atasözleri vardır: Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer. II. Doğa olaylarının nasıl olageldiklerini - uzun bir göz- lem sonucu olarak belirten atasözleri vardır: Mart ka- pidan baktırır, kazma kürek yaktırır. III. Deneyimlere ya da mantığa dayanarak doğrudan doğruya ahlak dersi ve öğüt veren atasözleri vardır: Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar. IV. Birtakım gerçekler, felsefeler, bilgece düşünceler bil- direrek (dolaylı olarak) yol gösteren atasözleri vardır: Bal bal demekle ağız tatlanmaz. V. Kimi inanışları bildiren atasözleri vardır: Bugünün işini yarına bırakma. Yukarıda atasözleri ile ilgili olarak sıralanan bilgilerden hangisi yanlış örneklenmiştir? B) II A) C) III E) V D) IV

cri Ü 11. Türkçede "ayak” sözcüğüyle ilgili pek çok deyim vardır. Örneğin; birini çekiştirmek için "ayağına ip takmak" de- yimi kullanılır. "Ayak diremek" deyimi ise bir düşünceyi bir davranışı sonuna kadar sürdürmek, kendi tutumun- dan şaşmamaktır. Çok sevinmek, sevinçten hoplayıp zip- lamak için "ayakları yere değmemek" deyimini kullanırız. “Ayağını sürümek" deyimi ise bir yere gelirken uğursuz- IV luk getirmek anlamındadır. Bir haberi duyunca sevinçten şaşıran biri için de "ayakları üstünde durmak"deyimi kul- lanılır. Bu parçadaki numaralanmis deyimlerden hangilerinin açıklaması doğru verilmemiştir? A) I, II, III ve IV B) IV ve V C) Yalnız IV D), IV ve V E) I ve v

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yıldız" sözcüğü, başka bir sözcükle öbekleşerek kullanılmamıştır? A kimseyle yıldızı barışmayan, huysuz bir çocuktu. B) Böyle gidersen yıldızı sönen futbolcular arasına katıla- caksın. coüğünü beş yıldızlı bir otelde yapmayı tasarlıyorlar. D Genç yaşta yıldızı parlayınca ne oldum delisi olmuş. EX Yıldızı düşük bir aktör olarak görmeye başlamıştı ken- dini.

yaşında old Vl, konusu guriceler sunelig 1 yaşında ve 9. Bir zamanlar bir gölde "bharunda" adı verilen 11 ili olarak kuşlar yaşardı. Bu kuşların bir bedeni fakat iki ayrı boynu vardı. Bir gün boyunlardan biri bir parça özsu buldu. Öteki boyun da bundan biraz istedi. Fakat birinci boyun buna razı olmadı. İkinci boyun buna çok kızıp zehirli bir et bulup yedi. Bedenleri aynı olduğu için iki boyun birden öldü. Bu parçadan, aşağıdaki yargılardan hangisine AZ? dinden il ardir. ulaşılamaz? A) Ne oldum dememeli, ne olacağım demeli. B) Minareyi çalan kılıfını hazırlar. C) Öfkeyle kalkan zararla oturur. D) Aza tamah çok ziyan getirir. Rüzgâr eken fırtına biçer. v kkat

3. 1. Terzi kendi söküğünü dikemez. II. Lafla peynir gemisi yürümez. III. Su testisi su yolunda kırılır. IV. Kürkçünün kürkü olmaz, börkçünün börkü. V. İki kaptan bir gemiyi batırır. Yukarıdaki numaralanmış atasözlerinden hangileri anlamca birbirine en yakındır? A) 1. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. D) III. ve IV. E) IV. ve V.

1. Leb demeden leblebiyi anlamak. Daha söze başlanırken ne denmek istenildiğini çabucak anlamak II. Dünyanın kaç bucak olduğunu anlamak: Ansızın üzücü, sıkıcı veya hoş bir durumla karşılaşmak III. Masal anlatmak: İnandırıcı olmayan, oya- layıcı sözlerle kandırmaya çalışmak IV. Hanya'yı Konya’yı anlamak. İşin gerçek yönünü anlayarak aklı başına gelmek, akil- lanmak V. Ezbere konuşmak: Okunan bir şeyi olduğu gibi, bozmadan anlatmak Yukarıdaki numaralanmış deyimlerden hangileri yanlış açıklanmıştır? AXI ve II B) II ve IV C) I ve v DIII ve v E) IV ve V

Bir so 2. (1) Atasözleri genel kural ve ilke niteliği taşır. (II) Bazı atasöz- leri sosyal ilişkiler üzerine görüş bildirir. (III) Bazı atasözleri ise uzun gözlemlere dayanarak doğa olaylarının gündelik ya- şam üzerindeki etkilerini anlatır. (IV) Tecrübelere veya man- tığa dayanarak doğrudan doğruya öğüt veren atasözleri de vardır. (V) Atasözleri genellikle mecaz bir anlatıma sahiptir. (VI) Bir de genelin aksine mecazi anlatıma sahip olmayan atasözlerimiz vardır. Bu parçada numaralanmış cümlelerdeki açıklamalara aşa- ğıdaki atasözlerinden hangisi örnek olarak gösterilemez? A) II. cümle: Ev alma, komşu al. B) III. cümle: Şubatın sonundan, martin onundan kork. C) IV. cümle: Sözünü bil pişir; ağzını der, devşir. D) V. cümle: Güneş balçıkla sivanmaz. E) VI. cümle: Sütten ağzı yana yoğurdu üfleyerek yer.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim insana özgü olumsuz bir niteliği yansıtmaktadır? Onun gibi boğazına düşkün bir adam zor bulunur memlekette YAYINLARI 12 B) Bir köşeye oturmuş gelen geçene dert yanıyordu za- vallı adam Okuduğu öyküyü dili döndüğü kadarıyla öğrencileri- ne anlatmaya çalışıyordu Dj Maden ocağında çalışan bunca işçi, ekmeğini taştan çıkarıyordu adeta LIMIT X Onun gibi fırsat düşkünü birini ömrümde hiç görme- dim ben

DENEME 11 TÜRKÇE TESTİ in ayrılan kısmına işaretleyiniz. 3. Jul 7 Aşağıda verilen atasözlerinden hangisi karşısında verilen açıklamayla uyuşmamaktadır? A) Bedava sirke baldan tatlıdır. - Umulmadık çıkarları rahatça kucaklayabilmek için söylenen bir savunma sözüdür. nen B) Bin tasa bir borç ödemez. - Her hususta gayret göstermek ve çalışmak gerektiğini vurgulamak üzere söylenir. C) Bir adamın adı çıkacağına canı çıksın. - Nazgeçilmesi gereken bir anlayış veya söz hakkında uyarı niteliğinde söylenir.) D) Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir. - Açgözlülük sonucu bazı küçük nimetleri tepen kişilere tavsiye için söylenir. EV Gelen geçer, konan göçer. - Dünyada her şeyin bir sonu olduğu ve dünyanın geçiciliğine aldanmamak gerektiğini vurgulamak için söylenir. LİMİT YAYINLARI

1. B 2. C 3. B 10. Her atasözü bir dünya görüşüne, yüzyılların oluşturduğu bir hayat deneyimine dayanır. Düşüncelerimizin doğruluğunu kanıtlama amacıyla başvurduğumuz “Atalarımız, demiş." diye söze başladığımızda akan sular durur. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Ağaca çıksa pabucu yerde kalmaz B) Çingiraklı deve kaybolmaz C) El yahşi, biz yaman; el buğday, biz saman D) Bir ağaçta gül de biter diken de E) Insanın alacası içinde, hayvanın alacası dışında

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim açıkla- masıyla birlikte verilmemiştir? A) Kendisine yol gösteren kişiyle, akıl hocasıyla gel- mişti. B) Sağlığına kavuşmuş, kilo almış; yüzüne kan gel- mişti. C) Elindeki hotlar o kadar eskiydi ki Nuh Nebi'den kalmaydi âdeta. Elbise ilk aldığımız gibi değildi, renk atmıştı. Enun kadar dinç, sağlıklı, güçlü birini görmedim; taşı siksa suyunu çıkarır.